SATRANÇTA EN BÜYÜK KİM?
Her sporda olduğu gibi satrancın da bir numaralı geyik muhabbetidir “en büyük kim?” sorusu…
GM Jan Gustafsson ve Peter Heine Nielsen tarafından hazırlanan aşağıdaki listede,
bir çok kriter göz önüne alınmış. Bu iki isim, günümüz dünya şampiyonu Carlsen’in online sitesi chess24 çalışanları aynı zamanda. Biri Alman diğeri Danimarkalı.
1- Garry Kasparov(RUS)
2- Magnus Carlsen(NOR)
3- Bobby Fischer(USA)
4- Emanuel Lasker(GER)
5- Alexander Alekhine(RUS)
6- Anatoly Karpov(RUS)
7- Jose Raul Capablanca(CUB)
8- Mikhail Botvinnik(RUS)
9- Viswanathan Anand(IND)
10- Paul Morphy(USA)
11- Vladimir Kramnik(RUS)
** Bu da benim sıralamam…
1- Bobby Fischer(USA)
2- Magnus Carlsen(NOR)
3- Paul Morphy(USA)
4- Garry Kasparov(RUS)
5- Anatoly Karpov(RUS)
6- Emanuel Lasker(GER)
7- Vladimir Kramnik(RUS)
8- Mikhail Botvinnik(RUS)
9- Jose Raul Capablanca(CUB)
10- Alexander Alekhine(RUS)
Dönemlerine olan dominasyonlarını öncelikli kriter olarak aldım.
Kasparov’un “best ever” durumunu biraz reddediyorum zira zirvede oldugu yıllarda kendisi bile Karpov’dan iyi olup olmadığını bilmiyordu. Biraz Federer-Nadal gibiydiler. İkide bir kafalarına vuran Djokovic’leri eksikti sadece 🙂 O işi daha sonra Kramnik yaptı denebilir ama Karpov oldukça yaşlanmıştı.
Paul Morphy 1837/1884 arası yaşıyor. Aslında o yılları “satranç öncesi” olarak tabir edip, ilk günümüz dünya şampiyonu olarak Emanuel Lasker’i kabul edenlerin sayısı az değildir ancak Morphy’nin oynadığı satranç o kadar modern, o kadar zamanının ötesinde ki, rakipsizliği beni kendisini 3 numaraya yazmaya itti.
Lasker 1894’ten 1921’e kadar ünvanı koruyor. 26 yaşından 53 yaşına kadar.
Turnuva başarıları da cabası.
Dolayısıyla aslında onu da, Morphy gibi Kasparov ve Karpov’un üstüne koymak lazımdı belki de.
Öte yandan Fischer ve Morphy kafadan biraz çatlak oldukları için kariyerleri de saman alevi gibi erken yaşta bitiyor.
Futboldan örnek verecek olursam, onları kendi döneminin tartışmasız en büyüğü George Best’e benzetebiliriz.
Lasker ise bana uzun kariyeri dolayısıyla biraz Pele’yi hatırlatır.
Benim 1 numaram Fischer’e gelince, sadece 3 yıl dünya şampiyonu olarak kalıyor ama göreceli olarak sonsuza dek. Zira 72’de aldığı ünvanını korumak için 75’te Karpov’un karşısına çıkmıyor.
Karpov’un ağzından “75’te kazanabileceğimi zannetmiyorum ama 78’de çok iyiydim. Oynayabilsek maç gayet ortada olurdu” cümlesini biliyorum.
Bu cümle Fischer’i niçin en tepeye koyduğumu açıklamaya yeterli 🙂
USA’in yapamadığını yapması ve o zamanki ismiyle Sovyetler Birliği’ni bir bakıma tek başına alt etmesi, neticesinde satrancın değerini çok dramatik olarak artırıyor ve satranç ilk defa spor, magazin hatta politika sayfalarının baş köşesine taşınıyor.
Dahi/deli gizemli karakteriyle satranç ortamında bulunduğu sürece hep en parlak figür olarak kalıyor. Dönemindeki rakiplerine en fazla fark atan insan olduğu da unutulmamalı. Belki devam etse Karpov’a veya Kasparov’a kaybedecek ve gizemi kaybolacaktı ama şu haliyle “zirvede bırakma”‘nın ansiklopedik karşılığı. Yine futboldan örneklemek isteseydim, 86 finaliyle futbolu bırakan Maradona’ya benzetebilirdim.
Bu arada Fischer’den sonra, tarihte satranca en fazla popülarite kazandıran isimlerin de Capablanca ve Kasparov olduğunu söyleyebilirim.
Son olarak, Carlsen’e 2 dedim ama o da 2013’te kazandığı ünvanı şu ana kadar çok rahat korumakta ve bu süre içindeki hatta daha öncesinden başlayarak turnuva performansı da bu konudaki en iyiler Lasker, Karpov ve Kasparov’u aratmayacak kadar iyi.
Şu an için gençlerin arasından bile şu adam onu zorlayacak denebilecek birisi henüz yok. Teknik anlamda bilgisayarları saymazsak satrancın geldiği en üst nokta diyebiliriz kendisine. Zirvedeki yerini, beş on yıl daha korursa ki öyle görünüyor, 1 numaraya onu koymak da hiç yanlış olmayacaktır.
mail: tolga.demirel@abcspor.com
twitter: @tolgatdtg
