Bugünkü konumuz sarı ve kırmızı kartların ortaya çıkış hikayesi. Yarım asır geriye gidiyoruz ve yazıya Kenneth George Aston ile başlıyoruz.
Aslında öğretmen olan Aston, 1960’ların başında da ismi bilinen-tanınan bir hakem olmuştu. Şili’deki 1962 Dünya Kupası’nda görev aldığı ilk maçta (Şili – İsviçre) başarılı olunca onu zorluk derecesi daha yüksek İtalya-Şili maçına da verdiler. Ateşi alevlendiren de maçtan önce ortamı geren, görevli gelen iki İtalyan gazetecinin Şili için aşağılayıcı sözler yazıp, halkı için de; aç, cahil ve yoksul, hırsızlık ve fuhuş kol geziyor manşeti..
** Sarı ve Kırmızı kartların mucidi ve çıkış nedeni
Ve bu gelirim ve negatif enerji saha içine de fazlasıyla yansıdı. Maçtan çok savaş alanına dönen ve spor tarihine “Battle of Santiago” olarak geçen futbol müsabakasında, polis 3 kez sahaya girmek zorunda kalmış, maçta da iki oyuncuyu oyundan kovması gerekmişti hakemin. burnu kırılanlar, dayak yiyenler, hastanelik olanlar, maç hariç herşeye benziyordu belki de tarihin en sert karşılaşması !!..
1966 Dünya Kupası’na geldiğimizde de, özellikle kayışın koptuğu maç olan; ev sahibi İngiltere ile Arjantin’nin Wembley’deki çeyrek final maçında, Bati Alman hakem Rudolf Kreitlein, Arjantin kaptanı Antonio Rattín’i oyundan attıktan sonra saha yine savaş alanına döndü.
Sadece Alman hakem değil, o zamanki hakem komitesi başkanı Kenneth Aston da maç sonrası ağır eleştirilere uğrarken, ortak bir dil olmaması ve hakem ispanyolca konuşamadığından, ne atılan Arjantinli oyuncu, ne takım arkadaşları ya da teknik heyet, ne de tribünlerdeki 90, 584 seyirci nedenini anlayamamıştı.
Hatta aynı maçtan, bir İngiliz futbolcu ertesi gün gazeteye bakarken kendini ihtar alan oyuncular arasında görür ve şaşırır. Çünkü maçta ihtar aldığından haberi yoktur ve hemen durumu sormak için Milli Takım yetkililerini arar ve hakem raporuna bakarak ihtarın doğru olduğunu söylerler. Bunun üzerine İngiliz futbolcu maçta ihtar aldığını gazeteden öğrendiğini, hakemin konuştuklarından hiçbir şey anlamadığını belirtir. Zaten maçı yöneten hakem Rudolf Kreitlein, ana dili Almanca’dan başka bir dil bilmemektedir!…
Üst üste yaşanan bu olaylar sonrası, hakemlerin dil engeline takılmadan kararlarını net şekilde ortaya koyabilecekleri bir sistem gerekiyor ama ne diye karara kara düşünen Aston, bir gün arabasıyla trafik ışıklarında beklerken kafasında bir ampul yandı, sarı ve kırmızı ışıklar.. “Sarı dikkat, kırmızı dur” mottosu ile..
** 1970 Meksika bir ilk
İşte böyle doğan fikir, ilk olarak Meksika’daki 1970 Dünya kupası’nda tanıtıldı ve o zamandan beri oyunun ayrılmaz bir parçası haline geldi.
Sarı ve kırmızı kartlar bir nevi hem stadda hem de tv başındakilere “ortak ve evrensel bir futbol dili” etkisi yarattı. Unutulmasın, özellikle 70’li yıllar ve sonrası, televizyonların her geçen gün futbola daha fazla ilgi gösterdikleri bir dönem..
1970 Dünya Kupası’nda 33 oyuncu sarı kart gördü, ancak hiçbir oyuncu kırmızı kart görmedi ya da hakemler bir bilinmeze ilk olma cesaretini gösteremedi.
** Doğan Babacan tarihe geçti
İlk fişi çeken ise, 1974’te Almanya’daki finallerde Batı Almanya-Şili arasında oynanan açılış maçını yöneten Doğan Babacan oldu. 67. dakikada Şilili Calos Caszely’yi kırmızı kartla oyundan atarak, kupalardaki ilk kırmızı kartı gösteren hakem olarak da tarihe geçti, tabii ki Şilili futbolcu da!
Futboldaki eksikleri bir bir gören Aston, 1966’da hakemin maçı yönetemeyecek duruma gelmesi ihtimaline karşı sahada yedek bir hakem bulundurulması gerektiğini de söylemişti ve seneler sonra bu öneri de artık yürürlükte..
.
Futbol topunun basıncının net olarak kurallar kitabına sokulmasını da sağlayan da, 1974’te oyuna giren ve oyundan çıkan oyuncuların numaralarının tabelalarla gösterilmesi ve oyuncularla seyircilerin hatta tv başındaki milyonların, kimin değiştiğini daha rahat anlamasını sağlayan kuralı da futbola getiren kişi de oydu.
** İlk oyuncu değişikli ve ilk sarı kart
Sarı ve kırmızı kartın ilk kez uygulamaya sokulduğu kupa olmasının yanı sıra, 1970 Meksika Dünya Kupası ilk oyuncu değişikliğinin yapıldığı kupa da oldu. O dönemde maçlarda takımların iki oyuncu değiştirilmesine izin verilirken, SSCB de oyuncu değişikliği yapan ilk takım oldu. 31 Mayıs’ta Meksika ile SSCB arasında Aztek Stadı’nda oynanan (107, 160 seyirci) smaçta, devre arasında Sovyet takımından Viktor Serebryanikov oyundan alınırken, yerine Anatoliy Puzach girmişti.
İlk sarı kart ise, yine ayni maçtan, Meksika-SSCB maçında Alman hakem Kurt Tschenscher tarafından Sovyetler Birliğinden Kakhi Asatiani’ye gösterildi.
ABC SPOR
@ABC_Spor
