Avrupa’nın 5 büyük liginden biri olan Ligue-1, aslında 5’nci büyük ligi demek daha doğru, birbiri ardına iflas eden (mesela Bordeaux) ve iflasa doğru giden diğer köklü kulüplerinin akıbeti merak ediliyor!..
Aslında ligden çok büyük futbolcular geçti, geçiyor ya da hala oynuyor ama limitsiz Arap sermayesine sahip PSG’yi kenara alırsak, hemen hemen tüm kulüplerin üstünde bir acaba mı korkusu var.
Fransa Ligine 5 büyük ligden biri deniyor ama en son Şampiyonlar Ligi kazanan takım için 40 sene önceye Marsilya’ya (1983), en son Avrupa Kupası kazanan için bile neredeyse 30 sene öncesine PSG (1996), UEFA kupasına gidiyoruz. Yani diğer 4 büyük (İngiltere-Almanya-İspanya ve İtalya gibi) öyle aman aman bir başarıları da yok.
Peki kulüpler neden maddi darboğazdalar ve bu süreç nasıl başladı dersek; kısaca 3 kelimeyle “Naklen Yayın Hakları” diye cevaplayabiliriz.
Fransa Ligi maçlarını 40 senedir yayınlayan Canal+ yetkilileri, 2017’de yapılan sözleşmedeki 727 milyon euro’nun 1 kuruş üstüne çıkmayacaklarını belirttiklerinde, MNeymar ve Mbappe gibi dünya yıldızlarına sahip ve eli kulağındaki Messi eklemesi ile havaya girip, çok daha fazlasını istiyordu Fransa Futbol Federasyonu ve tabii ki de kulüpler.
** Covid ile beraber batan batana!..
Zaten Covid ilk zamanları ligin belirlenen tarihlerden önce sona erdirilmesi nedeniyle yayıncı kuruluş Canal +, 200 milyon euroluk son ödemeleri yapmayı reddetmişti ve bunun üzerine kulüpler devlet garantili kredi çekme (toplamda 224.5 milyon euro) kararı aldı.
Öte yandan, Fransız kulüplerinin tamamı oyuncularıyla maaşların hem indirilmesi, hem ertelenmesi konusunda anlaştı. Buna göre, yüzde 20 ila yüzde 50 arasında maaş indirimleri ile birlikte bazı kulüpler, koronavirüs krizi sona erene kadar maaş ödeyemeyeceklerini oyuncularına iletti ve en azından bu hamle ile günü kurtardılar!.
Sözleşme zaten 2020 senesinde bitecekti ve İspanyol menşeili MediaPro şirketinden gelen 1.1 milyar euroluk senelik teklif, neredeyse aldıklarının %50 daha fazlasıydı.
Bu rakam onları Premier League sonrası 2’nci sıraya kadar yükseltecek ve kulüplerin yayın gelirleri de %50 artacağı için, elleri çok daha rahatlayacaktı.
Ama rüya gibi başlayan anlaşma, önce Covid ile azalan ilgi, boşalan tribünler, sonra MediaPro’nun 1.5 milyon üstü bir abonelik beklerken, 500 binlerde kalması, MediaPro’nun Fransa Lig Yayınları için kurduğu Telefoot şirketini çıkmaza sokmuştu!..
İndirim istekleri de kabul görmeyince, mahkemelik oldular. Mahkemenin kazananı kağıt üstünde Fransızlar oldu ama senelik 1.1 milyar euro’dan 4 senelik sözleşme 4.4 milyar euro’luk ödemeden sadece 100 milyon euro tazminatla, elini yıkayıp kurtulan MediaPro idi asıl zaferin sahibi.
** Skandal
Otoritelerce LFP’nin (Ligue de Football Professionnel) totalde 5 milyar dolarlık bir anlaşmada, garantör olarak, sadece Çindeki ortakları Orient Hontai Capital’in olması yani banka garantisi olmadan imzalanması SKANDAL olarak nitelendiriliyor.
Bir diğer SKANDAL da, çok değil 1 sene öncesinde Serie-A’yı almak isteyen ve 1.2 milyar euro senelik teklif veren MediaPro’nun, İtalyan Federasyonu tarafından güvenilirliği yok diye kabul edilmemesine rağmen, LFP’nin bu imzayı atması…
** Mecburen, Yalvar Yakar
Mecburen kürkçü dükkanına, yalvar yakar Canal Plus’a döndüler ama Amazon ve Bein Sports maddi katkılarına rağmen, 620 milyon euro’ya kadar düşmüştü senelik sözleşme. Buna hayır deme şansları da yoktu çünkü hemen her kulüp naklen yayın paraları ile yaşamına devam ediyor ve ne verilse kabul etmek zorundalardı.
Boredeux’nun dibe vurdugu durumu zaten malum ama, Lyon başta olmak üzere (küme düşürülme riskleri var), Monaco, Rennes, Metz, Auxerre, Brest gibi takımlar da “naklen yayından gelecek paraya göre” harcamalarını çoktan yapmış ve sonucunda da zarar açıklamışlardı.
Daha da acısı bu mecburiyetten kabul edilen 620 milyon euro da, can suyu misali sadece 1 senelikti ve sonraki sene 570 milyon euro ile Bein-Amazon ortalığına gitti ihale.
PL Şampiyonu 70 milyon euro kazanırken, Fransa şampiyonu olan kulüp sadece 22 milyon euro alacaktı düz bir hesapla.
Alt liglerde durum daha da kötüydü çünkü Ligue-2 şampiyonun alacağı para da 1 4 milyon euro’lardan 6’lara kadar düşmüştü.
Bugünkü güncel anlaşma daha da indi ve 500 milyon euro ile DAZN-Bein ortaklığına gitti. Ve 400 deseler yine kabul görecekti çünkü oradan gelecek her kuruşa muhtaçtı kulüplerin %80’inden fazlası…
** 700 milyon euro zarar
Geçtiğimiz sene Fransa Ligue 1 klüpleri toplamda yaklaşık 700 milyon euro zarar ettiklerini açıkladılar ve ligin en büyük 3 yıldızı Messi-Mbappe-Neymar da olmayınca, ülke dışındaki rating’ini de kaybettiler. Kimse o paraları verip “dünya yıldızı kalmayan” ligi seyretmek istemiyordu artık…
Bundan sonra ne mi olur? PSG harici hemen her kulüp yaşamak için yıldız oyuncu satmak ve flaş transferler yerine, dönebilmek için genç oyunculara yönelmek zorunda.
Zaten ekonomik anlamda bir krizde olan ülkenin, bu kadar yüklü bir maddi destek olması da imkansız gözüküyor ve gözüken o ki bu darboğaz daha da daralacak gibi.
Filmin sonunu biz de merakla bekliyoruz.
