Bazı sporlarda kimi ülkelerin çok net dominasyonunu görürüz.
Bugünkü konumuz da bu örneklerin en önde gelenlerinden biri; Sürat Pateni ve Hollanda!..
Hollanda’nın rekorlar kırdığı sürat pateni hegemonyası gerçekten efsane niteliğinde.
Baktığımız zaman ülke, sıcak bir iklimde değil ama bir Kanada-Norveç gibi kış ülkesi de denemez. Dağları, hatta yükseltileri dahi yok ama her kış olimpiyatına damga vurmayı nasıl başarabiliyorlar? Gelin cevabını beraber inceleyelim.
Hollanda hem düz bir ülke hem de bolca tatlı suya sahip. Topraklarının yüzde 50’si deniz seviyesinin sadece bir metre üzerinde veya altında.
Bütün bunların üzerine, ülkeyi soğuk kuzey rüzgarları ile, Kuzey Atlantik ve Baltık’tan gelen soğuk hava sistemlerine karşı koruyacak bir doğal bariyere / dağlara da sahip değil. Bu durum soğuk hava sistemlerinin tüm tatlı suları dondurup ülkeyi baştan aşağı adeta bir buz pistine çevirmesine yol açıyor.
Ülkenin ismi de bu coğrafi konumu gayet iyi bir şekilde tarif eden Neder-land, yani Türkçe “alçak topraklar” anlamına geliyor. Fransızcada da aynı anlama gelen Pays-Bas.
Hollanda’nın nüfusu, toplamda 20 milyon bile değil ama ülke tam bir sporcu fabrikası. İlkokullara kadar inmiş, devlet merkezli organize bir eğitimin yanında ve sporcu olmak için çalışanların dışında spor, yaşayanlar için su, hava, nefes almak gibi günlük hayatın bir parçası olmuş.
Ülkede gezmiş olanlar, sokaklarda neredeyse arabadan çok bisiklet hatta sürat patenini ulaşım aracı olarak kullananları fark etmişlerdir.
Hollanda belki kış sporları yapmak için coğrafi koşullar olarak en şanslı ülkelerden biri olmayabilir ama “su” kanalları ve nehirlerle birbirine bağlanan şehirleri var. İşte bu; bugünkü konu başlığımız “buz pateninde neden Hollanda ?” sorusunun ilk çıkış noktası.
Bir kaç asır önceye gidelim; 1800’lerin başında, kuzeydoğudan gelen sert rüzgarlar, hem yolları hem Frizya bölgesindeki kanalları dondurmuş, su 20 cm kalınlıktaki bir buz pateni pistine dönüşmüş .
Bu zorlu ve çetin kış şartlarını, Sir ünvanlı, 2 Oscar ve sayısız ödül ve başarıların sahibi, bugün 91 yaşında olan benim de çok sevdiğim İngiliz oyuncu Michael Caine’in bizlere aktardığı, ve daha genç bir oyuncu iken yaşadığı olayın kendisi için bir yaşam felsefesine dönüşmesinin anahtarını Hollandalılar bir buz pateni ülkesine dönüşmek için kullanmışlar.
2002 yılında verdiği röportajında Sir Michael Caine, genç bir oyuncu iken bir tiyatro oyununun provasında rolünün gereği kapının arkasında beklediğini anlatıyor.
Sahnede rol gereği evli bir çift doğaçlama kavga ediyorlar, adam sandalyeyi kaldırıp fırlatıyor ve sandalye Michael Caine’in beklediği kapının önüne düşüyor. Michael Caine yönetmene dönüp, sandalye yolumu kapatıyor, giremiyorum diyor. O an yönetmen Michael Caine’e, onun için hayat felsefesi olacak cümleyi söylüyor; “use the difficulty” yani “ zorluğu kullan ” .
Michael Caine anlamadığını söylüyor, yönetmen cevaplıyor “ zorluğu kullan, sandalye yolunu kapıyor. Bir komediyse takılp düş, bir drama ise; sandalyeyi al ve parçala, “zorluğu kullan”
İşte 18. Yuzyılın sert kış şartlarında buz tutan yollarda evlerine hapsolan Hollandalılar zorluğu kullanıp, buz tutan su kanalları ve nehirleri ulaşım yollarına çevirip ülkelerinde buz pateni sporunun tohumlarını atıyorlar.
Sonunda da işi sportif bir yola sokup, 11 Frizya şehrine uğrayan, adını da Elfstedentocht koydukları 200 km’lik bir yarış ortaya çıkarıyorlar.
Türkçesi ’11 şehirlik tur’ diye çevrilebilecek Elfstedentocht (Elf 11, steden şehir, tocht da gezi-tur), zamanla geleneksel bir köy ritüelinden çıkıp, ülkenin tamamına ünü yayılan bir festivale dönüşüyor.
Hatta ülkedeki herkese aşılanan paten sevgisinin komşu ülkelere sıçraması sayesinde, patene merak salan yabancı sporcuları da getirip Elfstedentocht’u uluslararası bir yarışmaya dönüştürüyorlar.
Yazımızın birinci bölümünü burda bitirip şimdilik sonlandırıyoruz . Bir sonraki bölümde , bu durumun sportif başarılara yansımalarını ve Hollandalıların “zorluğu kullan” felsefesini paten sporunda daha nerelerde uyguladığını göreceğiz.
Yazımızın ikinci bölümünde görüşmek üzere…
Yazarın diğer yazıları için tıklayın
mail: burak.belgen@abcspor.com
twitter: @BurakBelgen
photo : getty images
