CENNETE KANAT AÇAN KANARYALAR-2
Fenerbahçe Spor kulübüne hizmet etmiş, bugün hayatta olmayan bazı sporcularımızdan bahsedeceğimiz bu yeni yazı dizimizin 2. konuğu Sabiha Rıfat Güreyman
Yazı dizimizde kaleme almaya çalıştığımız isimler Fenerbahçe ve Türk sporuna önemli hizmetler vermiş olmakla beraber bir çoğu bugün yeterince tanınmayan, ölümüyle unutulup bir köşede kalmış isimler.
Onların hak ettiği değeri verme adına 2. konuğumuz :
SABİHA RIFAT HANIM (GÜRAYMAN)
(1910- 2003)
Tanrı’nın fiziki kuvvet anlamında eşit yaratmadığı, o yüzden de adil rekabet adına tüm sportif branşlarda rekabetin kadın ve erkek adlı iki kategoride gerçekleştiği günümüz spor dünyasında Fenerbahçe Erkek Voleybol takımının bir oyuncusu kadındı.
Evet yanlış duymadınız Sabiha Rıfat Hanımefendi.
Evet, doğru dediniz. Ilk SARI MELEK.
1910 yılında Manastır’da doğduğunda kim bilebilirdi ki ilklerin kadını olacağını. İlk öğrenimini Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda yapmış, Nişantası Kız Ortaokul’una devam etmiş, İstanbul Kız Lise’sinden diplomasını almıştı.
1927-28 öğretim yılında o zamanki adı Yüksek Mühendis Mektebi olan, şimdinin İstanbul Teknik Üniversite’sine girmişti.
O yıl ilk kez kız öğrenci alan okulunun da ilk kız öğrencilerinden birisiydi Sabiha Rıfat. Asker bir babanın kızı olduğu için farklı yerlerde büyümüş, zor bir hayat yaşamıştı. Bu zorluklar onu daha bir olgun yapmış ve kararlılığından asla vazgeçirememişti. 1933 senesinde okulu başarıyla bitirdiğindeyse sadece Yüksek Mühendis Mektebi’nin değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin de ilk iki kadın inşaat mühendisinden birisi olarak yazdırıyordu adını tarih sayfalarına.
Mustafa Kemal Atatürk’ün kadın hakları konusunda verdiği ehemmiyetten, kadınları yaşamın her alanında en iyi yerlerde görmek arzusu içinde olduğunu bilmeyen yoktur sanırım.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Fenerbahçe Spor kulübüne olan yakınlığıda bilinen bir gerçektir ki bu sadece Mustafa Kemal için Fenerbahçe’nin özel değil, Fenerbahçe için de Mustafa Kemal’i özel yapan karşılıklı bir gönül bağıydı.
Sadece Atatük ilke ve inkılaplarının değil, Kemalizmin de Yılmaz savaşçısı olan Fenerbahçe Spor Kulübü bu yüzden kadınlararası spor faaliyetlerinin öncüsüydü. Bu sayede kürek, atletizm, tenis gibi dallarda Sarı Lacivert renkler altında kadın sporcular yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlamıştı. 1927 senesinde Türkiye’nin kadınlardan kurulu ilk voleybol takımı Fenerbahçe tarafından bir araya getirilmişti. Kadınların spora artan ilgisine kayıtsız kalmayan Sabiha Rıfat, voleybol oynama sevdasıyla kendini bir anda Fenerbahçe’nin içinde buluverdi. Yegane amacı hem okulunu başarıyla devam ettirmek, hem de Sarı Lacivert forma altında voleybol oynamaktı. Fenerbahçe’nin ilk Sarı Meleği’ydi artık .
Onun için ilklerin başlama noktasıydı Fenerbahçe. 1927-29 yıllarında sadece Kadın Voleybol takımında değil, Erkek Voleybol takımında da oynamış, daha da enteresanı Erkek Voleybol takımına kaptanlık yapmıştı. Erkeklerle oynayan kadın oyuncu olarak tarihe geçerken, onlarla rekabet edebilmek için günde 2-3 antrenmanla çalışmalarını sürdürüyordu. Lakabı “uçan parmaklar” olan Sabiha Gürayman 1928 senesinde bir oyuncusu eksik olan Erkek Voleybol takımının imdadına yetişmiş ve bu eksiklik onunla giderilmişti. Erkek takımında şampiyonluk yaşayan ilk kadın sporcuydu.
5 erkek ve 1 kadından oluşan bu takım Istanbul Ligi birinciliğini yenilmeden kazandı.
Voleybola nokta koyduktan sonra mesleğini icra etmeye başlamıştı Sabiha Hanım. Türkiye’nin farklı yerlerinde bir çok okul, hükümet konağı ve resmi binanın yapımında görev almıştı. Ayrıca TBBM ve Anıtkabir inşaatlarında 10 yıl süreyle ve bir süre de Anıtkabir’in inşaatı sırasında “başmühendis” olarak çalışmıştı. İlk olarak Anıtkabir inşaatının kontrol mühendisliği kendisine verildiğinde, bu görevi layıkıyla yapacağını belirtmiş ve; “Türk kadınına çağdaşlık yolunu açan Atatürk’e olan minnet borcumun bir bölümünü ödeyebileceğim” demiştir.
Sabiha Rıfat Hanım, Fenerbahçe’nin 1927, 28 ve 29 yıllarında yenilmeyen voleybol takımında 5 erkek oyuncuyla birlikte yer aldı. Tamamı yüksek Mühendis Mektebi (Bugükü Teknik Üniversite) öğrencilerinden kurulan bu şampiyon takıma, 1928 yılında aynı okulun kız öğrencilerinden Sabiha Rıfat da katıldı.
Beş erkek ve bir kadından oluşan bu takım yenilmeden İstanbul Ligi şampiyonluğunu kazandı. O tarihten bu yana da bu olayın bir benzeri daha yaşanmadı.
1939 yılında yüksek mühendis Remzi Gürayman ile evlenen Sabiha Rıfat Hanım’ın çocuğu olmadı.
1963 yılında emekli olan Gürayman, 1993’de eşini kaybettikten sonra İzmir’e yerleşti. 4 Ocak 2003 tarihinde hayatını kaybeden Gürayman, Doğançay Mezarlığı’na defnedildi.
Atatürk Türkiyesinin örnek ve öncü kadınlarından biriydi Sabiha Hanım.
Bugün bayan voleybol takımlarımızın almış oldukları Dünya ve Avrupa şampiyonluklarında ilk katkısı olan kişi Sabiha Rıfat Hanımdır.
Yolu ilk açan O olmuştur çünkü.
Burdan kendisini rahmetle ve minnetle anmak istiyorum.
Işıklar içinde yat Sabiha Rıfat Hanım. Gözün arkada kalmasın.
Türkiye Cumhuriyeti ve Türk voleybolu emin ellerde.
Mustafa Kemal’in takımının taraftarı, Mustafa Kemal’in Askerleriyiz diyor kendisine. Sen Rahat uyu.
