İskoçya, St Andrews Old Course – Golf’ün doğduğu yerdir. Hemen hemen tüm otoritelerce de en ikonik saha olarak kabul edilir.
Old Course’un kökeni 15. yüzyıla kadar uzanır. Old Course adı sonradan verildi. Başta sadece “the course” idi. Yeni sahalar yapılınca bu isim yerleşti.
** 2 asırlık Ritüel
Saha haftada 1 gün halka açık bir park olur.
Pazar günleri golf oynanmaz. Yerel halk sahada yürüyüş, piknik yapar. Bu gelenek yüzlerce yıldır sürüyor.
** Çift green sistemi, Nadir bir Tasarım, Algısal Zorluk
18 deliğin 14’ü ortak green kullanır (sadece 1-9-17. ve 18. delikler tek).
Yani iki farklı delik aynı green’e oynanır. Dünyada (özellikle Britanya harici) çok nadir görülen bir tasarımdır. Ada içindeki diğer meşhur çift green sistemli sahalardan ilk aklımıza gelenler; St Andrews New Course, St Andrews Jubilee Course, Royal Troon Old Course (üçü de İskoçya’da).
Bu Green’ler alışılmadık derecede geniştir (bazıları 10.000 m²’ye yaklaşır). Eğimi uzaktan okunamaz. 25–40 metrelik putt’lar olağandır.
Bu yapı, modern golf sahalarında neredeyse hiç görülmez.
** Tarihi golf sahası, eski links geleneğinin tipik örneği
Başlangıçta 22 delikti, 1764’te delik sayısı 18’e düşürüldü ve bu sayı daha sonra dünya standardı olarak kabul edildi. Yani ikonik saha aynı zamanda kurumsal bir norm üreticisidir.
Eski links geleneğinin temel ilkesi, minimum yapay müdahaledir. Old Course’da yapay göletler ve süs engelleri yoktur. Tehlikeler (bunker, tümsek, dalga) arazinin doğal biçimlerinden doğmuştur yani saha organik; inşa edilmemiş, aksine keşfedilmiş gibidir.
** Hell Bunker, Swilcan Bridge, Road Hole Bunker
Fairway’ler çok geniştir, ama pot bunker denilen derin kum tuzakları inanılmaz cezalandırıcıdır. En ünlüsü de golf literatüründe risk-ceza ilişkisinin sembolü haline gelen; 14. delikteki Hell Bunker (Cehennem Sığınağı) .
18. delikte bulunan Swilcan Bridge (Swilcan Köprüsü) aslında çok küçüktür. Fotoğraflarda büyük görünür ama gerçekte 2–3 metrelik taş bir köprüdür. Aslen çobanlar için yapılmış bu tarihi yaya köprüsü, Old Course parkurunun ikonik figürlerindendir.
Road Hole Bunker (Yol Deliği Sığınağı) ve Eski Saha Oteli’ni içeren ünlü 17. delik.
Golf dünyasında en ünlü ve en korkulan bunkerlardan biridir, çünkü son derece derin ve diktir (yaklaşık 2–2,5 m).
Kenarları neredeyse dikey çim duvar gibidir. Bu nedenle “sığınak” kelimesi burada mecazi olarak kullanılır; çünkü bunker’a düşen oyuncu adeta orada hapis kalır.
**Her planı çöpe atan Rüzgar
Rüzgar asıl zorluktur, çünkü yönü sürekli değişir. Aynı gün iki tur oynasan bile saha tamamen farklı hissedilir.
Rüzgarın kontrolsüz olma nedenlerinin başında sahanın deniz kenarında olması gelir.
Rüzgar her delikte ve hatta her vuruş sırasında bile yön değiştirdiğinden, profesyoneller mesafeyi hesaplasa da, rüzgar o planların çoğunu bozar.
Kısaca, dışarıdan “düz ve kolay” gibi görünür ama aslında o kadar zor bir parkurdur ki!..
** Havadan değil Yerden
Profesyoneller ezberleyemez. Links oyununu bilmeyeni affetmez. Top yerden oynanır, havadan değil. Sert zemin, sekmeler, beklenmedik yön değişimleri (rüzgar) olur.
Yani modern yüksek top oyunu burada her zaman işe yaramaz.
** Epik parkur özelinde önemli notlar;
1. ve 18. delikler aynı fairway’i paylaşır. Başlangıç ve bitiş delikleri yan yanadır ki bu da Old Course’u görsel olarak ikonik yapan parametrelerin başında gelir.
Herkes oynayabilir yani üyelik şartı yok. Handicap’ın yeterliyse ve kura kazanırsan amatör biri bile oynama şansını elde edebilir, ama profesyonellerin bile çoğunun çuvalladığı bu parkurda, amatörlerin şansı yok denecek kadar azdır!..
Tiger Woods’un 2000 Open Championship’te tek bir kum tuzağına bile girmeden turnuvayı kazanması, Old Course tarihinde hala efsane kabul edilir.
** Yüksek Psikolojik baskı
Golfün doğduğu yer olması zaten başlı başına bir psikolojik baskı. Open Championship gibi turnuvaların evi olması da sembolik ve kültürel baskı da stres dozajını katlar.
Tarih, tribün, rüzgar en iyi oyuncuyu bile gerer, çünkü 3-5 değil, 1-2 vuruş sonrasını planlalasan bile, üstteki nedenlerden dolayı birçok plan çöpe gider!.
** Laboratuvar
St Andrews Old Course, yalnızca golf tarihinin en eski sahalarından biri değil; aynı zamanda modern golf mimarisinin temel ilkelerini şekillendiren bir laboratuvardır da!..
Kısaca bu ikonik parkur modern golfte nadir görülen, kendine has bir denge sunar. Basit görünen ama karmakarışık işleyen bir sistem.
Bu nedenle Old Course Laboratuvarı, yüzyıllar geçmesine rağmen profesyoneller için hala zorlayıcı olduğu kadar öğreticidir de…
