FENER TARİHİNDE ONDAN DAHA GOLCÜSÜ YOK!
ZEKİ RIZA SPOREL
(1898-1969)
CENNETE KANAT AÇAN KANARYALAR-3
“Rahmetle andıklarımız” adlı yazı dizimizin bugünkü kahramanı soy ismi kendisine bizzat Gazi Mustafa Kemal tarafından verilmiş büyük bir sporcu, yönetici ve politikacı.
10 parmağında 10 mağrifet deyim yerindeyse.
Müthiş bir forvet. Harika bir golcü. Tenis sporcusu. Siyasetçi. Kulüp başkanı.
Ben size bir istatistik vereceğim şimdi:
Fenerbahçe forması altında 352 maçta 470 gol !!
Ohaaa mı dediniz? Valla ben dedim bile..
Evet sizlere Zeki Rıza Sporel’i takdimimdir.
1898 doğumlu Zeki Rıza, Türk futbolunun yetiştirdiği en büyük golcülerden biridir. Oynadığı süre boyunca maç başına 1,33 lük bir gol ortalaması tutturmuştur ki bu istatistik gerçekten de çılgındır!
Lefterlerle, Metinlerle, Fikretlerle beraber isminin anılmıyor olması o kalitede bir futbolcu olmadığından değil aktif futbol yaşamının onlardan daha eskiye dayanmasındandır.
O yüzden Türk futbol tarihi içinde daha bi kenarda kalmıştır maalesef.
Zaten yazı dizimizin bir amacı da bu tarz isimleri tekrar gündeme getirmek.
Cumhuriyetin kuruluş yılarının en meşhur futbolcusuydu Zeki Rıza.
Fenerbahçe tarihinde de kaptan denildiğinde akla ilk gelen isimdir.
14 kasım 1916′ da Talat Paşa’nın gücünü arkasına alan Altınordu’nun Fenerbahçe’den 6 oyuncuyu kadrosuna katmasının ardından, Mustafa Elkatipzade’nin çalıştırdığı Fenerbahçe genç takımından, birinci takıma yükseltilmiştir.
17 kasım 1916′ da Fenerbahçe-Anadolu maçıyla Fenerbahçe’deki ilk resmi maçına çıkmıştır.. O zamanlar Anadolu takımının başkanlığını yapan Burhan Felek maçtan önce Fenerbahçe takımının fotoğrafını çekmek istemiş, Zeki Rıza, Alaaddin gibi gençleri görünce bu çocukların fotoğrafını çekmem demiş, vazgeçmiştir. O maçta Zeki Rıza rakip kaleye 4 gol birden atmıştır!
O günlerde henüz 17 yaşındaydı ve çok kısa bir sürede parladı.
Çalımları, gol vuruşlarındaki ustalığı ve hızıyla kısa sürede Türk futbolunun parlayan yıldızı oldu.
Pek çok da ilke imza attı.
26 Ekim 1923 günü Romanya ile yaptığımız ve 2-2 biten maçta atmış olduğu ilk gol, Türk Futbol Milli Takımının ilk golü olarak kayda geçti.
Türkiye’nin 4-2 kazandığı Finlandiya maçında 4 gol birden attı. Bir milli maçta 4 gol birden atma rekoru uzun süre egale edilemedi.
29 haziran 1923 günü Taksim stadında oynanan General Harrington Kupası maçında da Fenerbahçe’nin forvetinde bulunan isim yine Zeki Rıza Sporeldi. O günkü maçta İngiliz rakibin filelerini 2 kez havalandırmayı başarmış ve maçın kazanılmasında en büyük pay sahibi olmuştu.
Zeki Rıza Sporel başarılarla dolu futbol yaşamını 1934 yılında noktaladı. Başarılı spor yaşamının vermiş olduğu saygınlık onu Türk milletinin sevgi ve saygısına mazhar etmişti.
İşte bu yüzden de soyadı kanunu çıktıktan sonra, soyadı bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından verilmiştir.
Zeki Rıza Sporel gerçek bir spor tutkunuydu. Sporun her dalına karşı çok ilgili ve yetenekliydi.
Tenis sporu da bunlardan biriydi. Her fırsat bulduğunda tenis oynardı. SANMAYIN ki öyle hobi olsun diye tenis oynadığını. Son derece ciddiye alır ve gerçekten de iyi oynardı.
Öyle ki; tenis dalında yurt içinde düzenlenen bir çok turnuvada kazanmış olduğu birinciliklerin haricinde tenis dalında Türkiye’yi yurt dışında temsil etmeyi başarmış bir milli sporcudur.
Bir dönem de siyasete ilgi duyan Zeki Rıza Sporel Rize milletvekilliği de yapar.
Siyasete pek ısınamaz. Onun iyi bildiği iş spordur ve sportif yöneticilktir.
O yüzden de sportif yöneticilik yapmayı tercih etti.
Su sporları Federasyonu ve Fenerbahçe Spor Kulübü başkanlıklarında (1955-1957) bulundu.
Türk futbol tarihinin en iyi 11’ine seçildi. Ayrıca Fenerbahçe ile Galatasaray arasındaki ezeli rekabette Galatasaray ağlarına TAM 33 GOL ATARAK kırılması çok güç bir rekora imza atmıştır!
Kardeşleri ünlü futbolcular Hasan Kamil Sporel ve Arif Sporel. 1921 yılında Galatasaray’ ın yurtdışı turunda Galatasaray forması ile mücadele etmiş, Werder Bremen, FC Köln, FC Saarbrücken ve FC Lausanne Sport maçlarında goller atmıştır
Ağabeyi Hasan Kamil Sporel’in ölümüne çok üzülen, Fenerbahçe denince akla ilk gelen isimlerden biri olan Zeki Rıza Sporel ağabeyinin vefatına dayanamayıp ağabeyinden dört küsur ay sonra vefat etmişti. Vefat haberini alan kardeşi Arif Sporel’de aynı gün kalp krizi geçirip ölecekti maalesef.
Türk futbol tarihinin gelmiş geçmiş en büyük golcüsü Zeki Rıza Sporel’i burdan rahmetle ve saygıyla anıyorum.
Ruhu şad olsun, nur içinde yatsın.
