FUTBOL KULÜPLERİNDE ORGANİZASYON YAPISI…
Bir önceki yazımda futbolda başarının sırrının futbol kulüplerinin akademilerine yapacağı yatırımda olduğunu vurgulamıştım. Evet doğru, “Akademi” bir şekilde o kulübün geleceği… Aslında kurumsal iş hayatında da konu pek farklı sayılmaz. Pek çok kurumsal şirket şirketlerine uygun genç personelleri seçip, istihdam ettirdikten sonra, onları şirketlerinin kültürüne göre eğitimler vererek yetiştiriyor, ilgileniyor ve elinde tutuyor. Böylece aynı kurum kültüründe yetişmiş, birbirini tamamlayan, takım olmuş bir kadro oluyor. Bu kadrolar o şirketlerin başarılarında önemli rol oynuyor. Yani, bireyler değil, takım olmuş kadrolar bu başarıyı getiriyor. Tüm bunların gerçekleşmesinde en büyük pay sahibi de bu ortamı sağlayan üst yönetimler oluyor.
Şimdi, kurumsal hayata çok benzeyen futbol kulüplerindeki organizasyon yapılarını bir şeması eşliğinde anlatmaya çalışacağım.
Aşağıdaki organizasyon şemasını en basit hali ile hazırladım. Kulüplerin amaç ve hedeflerine bağlı olarak her kulübün organizasyon şeması farklı olabilir. Aşağıdaki organizasyon şemasında her departmanın altında alt küçük birimler oluşturulabilir. Şemadan da görülebileceği gibi, en tepede başkan ve yönetim kurulu yer alır. Başkan futbol kulübünün sahibi olabileceği gibi olmaya da bilir. Örneğin, Chelsea’de Roman Abramovich kulübün sahibi de olsa kulübün başkanı Amerikalı avukat Bruce Buck’dır. Başkan yönetim kurulu ile birlikte kulüp için teknik direktör seçimi, stadyumun, tesislerin yenilenmesi, kulübün gelirini artırıcı yatırımlar gibi en hayati kararları alırlar.
Ne var ki, futbol kulüplerinde en önemli görev CEO’ya ait olan görevdir. CEO, tüm departmanların çalışmalarını denetlemekten sorumludur. Kendisine bağlı tüm departmanlar ile günlük bazda iletişim halindedir. Futbolcuların kontratlarını müzakere eder, futbolcu transferlerinin tüm süreç detaylarının içinde olur.
Manchester United’ın başarısı sadece Sir Alex Ferguson’a ait değildir. 2000-2013 yıllarında kulübün CEO’su olarak çalışan David Gill’i unutmamak gerekir. Gill, Sir Alex Ferguson ile çok yakın çalışarak kulübe yeni oyuncular kazandırdığı gibi, mevcutları da korumayı bilmiştir. Şu anki CEO’su Ed Woodward’da benzer bir şekilde çalışmalarını sürdürmektedir.
Hepimizin bildiği gibi, teknik direktör futbol kulüplerinde sahada sonucun alınmasından sorumludur. Kendisine net olarak verilmiş olan hedefleri sezon sonu gerçekleştirmeye çalışır. Sezon öncesi kendisine yönetim tarafından verilen brief’e göre öneri transfer listesini belirleyip, futbol direktörüne teslim eder. Teknik direktör iki önemli rol ile birlikte çalışır. Futbol direktörü ve Scout’tur. Futbol direktörü CEO ile teknik direktör arasında bağlantıyı kurar. Futbol direktörü çok önemli bir poziyondur. Teknik direktörün yükünü alır ve sahaya daha çok odaklanmasını sağlar. Futbol direktörünün teknik direktör ile uyumu sağlandığında kulüp için başarıların geleceği yakındır görüşüne sahip olunabilir.
Scout yeteneklerin keşfinden ve takıma kazandırılmasından sorumludur. İşi, izleme ve rapor hazırlamadır. Ülkemizde pek bilinmese ve yapılmasa bile, teknik direktör, antrenör ve hatta profesyonel futbol yöneticileri için bile scouting yapılabilir. Saygın futbol ülkelerinde bu gayet normaldir. Scouting’in dört temel aşaması vardır. Tarama, tespit etme, seçme ve geliştirme aşamalarıdır. Scouting konusu da derin bir konudur, yazılarımda özel bir yer ayıracağım.
Teknik direktöre antrenör, yardımcı antrenör, kaleci antrenörü, kulüp doktoru, fizyoterapist, diyetisyen, masör, analist, tercüman, malzemeci asiste eder. Sağlık ekibi bir kulüp için çok büyük önem taşır. Başarının ardındaki önemli kahramandırlar. Futbolcuların sağlıklı kalmasından ve oluşabilecek sakatlıkların hızlıca tespiti ve tedavilerinden sorumludurlar. İnsan kaynakları, finans ve pazarlama departmanları bir kulübün başarılı olarak işlemesi için hayati önem taşıyan diğer departmanlardır. Pazarlama departmanı hakkında daha önceki yazılarımda sizi epey bilgilendirmiştim. Bundan sonraki yazılarımda özellikle finans yönetimi üzerine eğileceğim.
Sahada başarının yakalanması için kulüp içinde ilgili departmanlara ait tüm fonksiyonların çok koordineli olarak çalışması gerekmektedir.
Şimdi gelelim ülkemizdeki futbol kulüplerindeki yapıya. Çoğu kulübümüzde başkan, başkanlıklarının yanında hem CEO hem de futbol direktörlüğü yapmaktadır. Nerede ise transferleri tek başına yapacak durumdadır. İşi kimseye devretmek istemez. Yönetim kurullarının çoğu göstermeliktir. İlgili şehirlerin önemli simalarıdırlar. Ama futbol ile ilgileri yoktur ya da çok azdır. O da izleyicilik anlamındadır. Teknik direktörlerimizde, teknik direktörlüklerinin yanında hem futbol direktörü hem de scout’tur. Hal böyle olunca, iş baştan sıkıntılı başlar. Stratejik hatalar yapılır. Uzun vadeli hiç düşünülmez, hep günler kurtarılır. Günlük yaşanır. İster istemez, sahada sonuçlar istikrarsız olur. Kulüplerimiz bilançolarında zarar gösterir. UNUTMAYALIM, İLK YAZIMDA BELİRTTİĞİM GİBİ HERŞEY STRATEJİ İLE BAŞLAR VE KULÜBÜN KÜLTÜRÜNE UYGUN DOĞRU ORGANİZASYON YAPILARI İLE DEVAM EDER.
Öncelikle ülkemiz futbol kulüplerinde CEO’luk, futbol direktörlüğü poziyonlarının net görev tanımları ile birlikte oluşturulması gereklidir. Bu pozisyonlar profesyonler tarafından yönetilmelidir. Ülkemizde, işi futbol direktörlüğü olan insanlar olmalıdır. Bunun için üniversitelerde bölümler oluşturulmalıdır, dersler verilmelidir. Futbol kulüplerimizin insan kaynakları departmanları kafa avcıları ve danışmanlık firmaları ile birlikte üst düzey poziyonlar için araştırma yapabilmelidirler. O günler geldiğinde inanın kulüplerimiz doğru bir organizasyon yapısı ile çalışmaya başlayacaklardır. Olur mu? Tabi olur. Ama iş bu manteliteyi oluşturabilmektedir. Yani, uzun lafın kısası ülkemiz futbol kulüpleri profesyonel şirketler gibi yönetilmelidir. İşte o zaman ülkemizde kar eden başarılı futbol kulüpleri ortaya çıkabilir.
Epey uzun bir zamandır, akademik yazılar yazdım, siz değerli okurlarıma. Biraz işin saha dışını incelemeye çalıştım. Artık bu hafta liglerimiz başlıyor olacak. “liglerimiz başlıyor” yazımda buluşmak üzere…
Saygılarımla….
mail: halit.giray@abcspor.com
twitter: @halitselimgiray
