ESRA KARAGÖZ İLE SPOR PSİKOLOĞUNA DAİR..
SPOR PSİKOLOJİSİNİ DUYMAYAN KALMASIN !!
Türkiye’nin ilk ve tek spor psikoloğu sevgili Esra Karagöz ile geçtiğimiz hafta çok önemli bir röportaj gerçekleştirdik. Spor psikolojinin ülkemizde ki yerine ve önemine dikkat çekmek için yapmış olduğumuz bu çalışma umuyorum ki istenilen geri dönüşlerdi de beraberinde getirecektir.
ESRA KARAGÖZ KİMDİR BİRAZ BİZLERE KENDİNİZİ ANLATIR MISINIZ?
Almanya doğumluyum, Türkiye’de eğitim gördüm. İstanbul Üniversitesinde felsefe okurken daha sonra psikolojiye kaydım ve çift lisans okudum. Ben tüm psikologlar gibi klinik doktoru olmak istedim.
SPOR PSİKOLOĞU OLMA FİKRİ NASIL ÇIKTI?
Hep vaktimi polikliniklerde geçiyordum ama bu beni sıkmaya başladı, bir gün arkadaşım bana ‘Ölmeden önce Messi’yi göreyim dedi. Barcelona –Atletico Madrid maçına gittik. Orda gördüm ve spor psikoloğu olacağım dedim Türkiye’ye döndüm bunun eğitimini alacağım bir yerin olmadığını gördüm, sonra yurt dışına gittim Meksika’da seminerler almaya başladım o şekilde bu işe adım attım.
AİLENİZİN BU SÜREÇTEKİ ROLÜ NASILDI?
Hayatımın en büyük şansıdır ailem. Annem, babam, abim her zaman destek oldular.
AİLENİZ DIŞINDA DESTEKÇİLERİNİZ VARMIYDI BU SÜREÇTE?
Sevgili Hidayet Türkoğlu da çok destek verdi sağ olsun..
SPORCU PSİKOLOĞU İLE İLGİLİ NELER SÖYLERSİNİZ, NELERDEN YAKINIRSINIZ?
Sporcu psikoloğu mesleğini hiç kimse bilmiyor. Spor psikolojisi nedir? Bilen yok, çünkü eğitim alacakları bir yer yok ülkemizde. Spor akademisi mezunları kendilerini mentör, spor psikoloğu ünvanlarını takmışlar. Zaten psikologlarında odası olmadığı için gayet kendilerini bu şekilde öne sürmüşler ve takımlara destek vermeye çalışıyorlar. Çoğu takımda psikoloji değince herkes klinik vakalar görülecek zannediyor ama çok farklıdır spor psikolojisi.
İngiltere’de, İtalya’da, Almanya’da, İspanya’da bu iş çok aktif.
Yakındığım hususta şu; Türkiye Futbol Federasyonu eğitiminde psikolojik danışmanlığı eğitimi var bu eğitime masör geliyor. Bir masör bana kalkıp ta benim takımdakilerle iletişimim sizinkinden daha iyi dedi. Bu imkânsız mesela. İletişim iyi olabilir çünkü sen onu en savunmasız haliyle görüyorsun, çıplak bir şekilde görüyorsun, vücuduna dokunuyorsun bundan daha iyi iletişim olamaz ama çözümü sen bulamazsın. Nasıl ki ben masaj yapınca ağrıyan yerini rahatlatamayacaksam da sende ona psikolojik açıdan yardımcı olamazsın.
Kendilerini bu açıdan buralarda gösteriyorlar. Psikolojik performans danışmanlığı eğitimine gelerek kendilerine psikolog sıfatı taktılar.
PEKİ, TÜRKİYE’DE BU TARZ ÇALIŞMALARIN OLMASI İÇİN NE YA DA NELER GEREKİYOR FEDERASYON BAZLI?
Federasyon bu yıl eğitim sistemini değiştirdi. Sadece psikoloji mezunlarını alacaklarını söylediler ki doğrusu da bu !
FATİH TERİM’İN KONUYLA İLGİLİ DESTEĞİ NEDİR?
Türk futboluna psikolojiyi getiren Fatih Terim’dir. Şuan milli takımın bir psikoloji kadrosu var, danışmanları var, psikologları var, mentörleri var. Hocanın desteği her zaman olumludur.
KİMLERLE ÇALIŞIYORSUNUZ?
Biz birkaç spor psikoloğu arkadaşımla bir aradayız. Ömer Ateş vardır Beşiktaş’tan. Arda Coşkun Kasımpaşa’dan. Hepimiz iletişim halindeyiz. Federasyona hizmet vermek için uğraşıyoruz. Çünkü mesleğimizin önüne başkaları geçmeye çalışıyor, biz de bunun önüne geçmek için entegreli çalışıyoruz.
TÜRK FUTBOLUNDA SPOR PSİKOLOJİSİNİN OLMAMASININ HANDİKAPLARI NELERDİR SİZCE?
Büyük kulüplerimizde bunu çok görüyoruz ki futbolcular çok cahil. Futbolcu olmayı şu zannediyorlar; cool olmak, şapkayı ters takmak, ağzına sakız almak, selam vermemek bunu yapınca futbolcu oldum zannediyorlar. Antrenman dışında çalışmıyorlar bunu spor psikologlarının yönlendirmesi gerekiyor, psikologların kişisel gelişimleriyle ilgilenmesi gerekiyor. PlayStation oynamak yerine kitap okunması gerekiyor.
Oyuncunun kişisel gelişimi ile dahi ilgileniliyor. Takım içerisinde bir uyumsuzluklar var teknik direktör bunu fark edemiyor AMA spor psikoloğu bunu farkeder, oyuncuyla teknik direktörlerin arasında sorun var psikologlar el atıyor, el atması da gerekiyor!
Bizde konuştuklarımız hep oyuncular ile aramızda kaldığı için daha rahat iletişim kurabiliyoruz
Şunu anlatayım size;Fenerbahçe’nin eski oyuncu Kemal Aslan’ın lakabı Filozof Kemal. Küçüktüm o zamanlar neden buna filozof demişler diye düşünürken öğrendim ki herkes tavla, PlayStation oynarken Kemal sürekli kitap okuyormuş ve şuan kendisi İngiltere’de antrenörlük eğitimi alıyor, üniversite okuyor bunların olacağı belliydi zaten.
Bu tarz günümüz futbolunda ki futbolcuların yönlendirmesini yapacak kişiler spor psikologlarıdır.
SORUN OLDUĞU ZAMAN MI SPOR PSİKOLOGLARINA BAŞVURMALARI GEREKİYOR?
Spor psikologlarına devamlı gitmek gerekiyor sadece sorun olduğunda değil. Zaten devamlı olarak çalıştıkları için spor psikologları sorunu gözlemliyorlar. Örneğin sahada kaygılar vardır. Biz onları önceden görüp, önceden söylüyoruz. Bir süreçten bahsediyoruz bu sadece maç maç değil.
TÜRK FUTBOLCULAR İLE AVRUPALI FUTBOLCULAR ARASINDA NE GİBİ FARKLILIKLAR VAR?
Bir kere bizimkilerin özgüvenleri yok. Bunu selam vermeme, şapkayı ters takma, ağza sakız almayla bastırıyorlar. Yurt dışında bir kampa gittiklerinde takımdan ayrı gidiyorlar, havaalanına oradan kamp alanında gidemiyorlar bu kadar özgüvenleri düşük.
ÖZGÜVENİN AŞILACAĞI NOKTA PSİKOLOJİNİN ALGILATILMASI O ZAMAN?
Kesinlikle!. Bu bir süreç. Kişisel gelişimleriyle bunlar alt yapıdan itibaren entegre olursa, anlatılırsa bu tarz sorunlar olmaz. Alt yapı çok önemli. Bizde iki tesis yapınca alt yapıya önem verdiklerini zannediyorlar.
Sporcular sahaya daha çıkmadan kaç para alacaklarını düşünüyorlar.
Mourinho şunu derdi; Sahadan çıktıktan sonra kaç para kazanacağız, nasıl devam edeceğiz bunu düşünürdük derdi şimdi ise adım atmadan bunlar yapılıyor.
AİLELERİN ROLÜ NEDİR?
Aileler maalesef süreci iyi yönetemiyorlar. Çocukları 3 büyüklerden birine transfer olduğunda işi gücü bırakıp çocuklarının yanına geliyorlar.
BU İŞE BÜTÇE AYIRMAK MADDİ KÜLFET Mİ?
Çok değil ayrılabilir ama bizimkiler psikoloji kelimesini gördüklerin de ekstra bir şeymiş gibi algılıyorlar.
Spor psikoloğunu artık ülkemizde insanların bilmesi gerekiyor bunun içinde medyanın üst düzey desteğine ihtiyacı var.
SEMİNLERDE NELER ANLATIYORSUNUZ?
Son dönemde Borussia Dortmund’da yapmış olduğum bir şeydi bu, Life Kinetik antrenörlük eğitimi aldım bunu da Türkiye’de spor psikolojisine entegresini yapan ilk ve tek kişiyim psikolog sıfatıyla. Burada anlattığımız zihin ve beden uyumu.
ROL MODEL ÜZERİNDEN GİDERSEK SİZE GÖRE SPOR PSİKOLOĞUNDA TOP 1’DE HANGİ ÜLKE VAR?
Bence Almanya. Ben Almanya doğumluyum ve Alman disiplinin hastasıyım.
2014 DÜNYA KUPASININ ALMANYA NEZDİNDE PSİKOLOJİDE OLUMLU SİRAYET ETTİĞİNİ SÖYLEYEBİLİRİZ O ZAMAN?
Kesinlikle söyleyebiliriz. Alman milli takımında da spor psikoloğu vardır
ALMANYA’NIN YAPISINI BİRAZ ANLATIR MISINIZ?
Orda takım kültürü olduğu için işler çok rahat işliyor. Hoca takım kültürüne göre sistem oturtturmaya çalışıyor bu da takıma olumlu sirayet ediyor. Almanların yapısı : euro 2000 de en yaşlı takım olan panzerler değişime başladılar. Alman Futbol federasyonu (AFF) bu doğrultuda temmuz 2002 de ülkedeki altyapı düzenini kökünde onarmak için özel bir program oluşturuldu. O dönem Almanya Futbol Federasyonu (AFF) bu projenin dünya çapında olacağı sözünü verdi. Sadece ilk yıl 22 binin üzerinde gence 390 farklı antrenman tesisinde bin 200 antrenör tarafından özel eğitim verildi. Aynı sırada 30 uzman, bu projeyle tam zamanlı olarak ilgilendi. Bu uygulamalar sadece altyapılarla sınırlı kalmadı; AFF, tüm profesyonel kulüplere modern tesislere sahip olma zorunluluğu getirdi. Tüm bunlar, federasyon ve kulüplere yıllık yaklaşık 80 milyon euroya mal oldu.
Almanya milli takımı renkli bir yapıya sahip , türk asıllı oyuncular yada farklı ulustan birçok sporcu var. Bu renkli düzen sahaya da yansıyor, biz seyircilerede güzel bir oyun izleme şansı doğuyor.
İSPANYA’NIN YAPISI NASIL?
Barcelona’nın, Real Madrid’in inanılmaz bir yapılar var. Barcelona’da alt yapıda ki bir çocuk Messi ile beraber yemek yiyor, aynı anda antrenman yapıyor. Bizde ise hadi sende iyisin bizimle oturdun falan tarzıdır. Bizde ezerler iyilik yaptıklarını zannederler bunu da söylemek gerekir.
Barcelona kulübünün inanılmaz bir kültürü var. Bu kültürün oluşmasında ki en büyük mimar Guardiola’dır. Alt yapıya inanılmaz önem veriyorlar, eğitimlere çok önem veriyorlar. O yüzden ” bir takımdan daha fazlasıdır ” Barcelona!
Her şey teknik taktik değil Barcelona’da, zihinsel antrenmanlarda çok önemli, psikologları bu konuda inanılmaz çalışıyor.
Bir takımdan daha fazla olmalarının nedeni şudur; oyuncuları arabayla kırmızı ışıkta geçiyorsa kulüp tarafından hemen ceza gelir ve altında ki arabaları alınır. Oyuncular daima sevgi ve saygı göstermek zorunda.
İNGİLİZLER SPOR PSİKOLOĞUNA NASIL BAKIYOR?
İngiltere’de spor psikologlarını destekliyor. Şirket var orada tombatescoaching adlı şirket Barcelona’nın eski spor psikoloğu Tom Bates tarafından kuruldu. Bu olay artık şirketleşmiş herkesin bu şirketlerden destek alması lazım.
İTALYA’DA YAPI NASIL? ÖZELLİKLE AC MİLAN’DA?
Milan’ın ekibi psikolojiden ziyade vücut sağlamlığına önem veriyor.
OYUNCULARA GELMEK İSTİYORUM. ÖNCELİKLİ OLARAK BALOTELLİ İÇİN NELER SÖYLERSİNİZ?
Balotelli’nin psikolojik sorunları var bununla başlayalım. Balotelli küçükken ailesi fakir ve Balotelli’yi evlatlık veriyorlar bu konuyu halen aşamayan, ara ara ağlayan birisidir.
Futbolcu olması için evlatlık veriyorlar belirli eşiği aşmak için o eşiği aşıyor Balotelli ve futbolcu olmayı başarıyor.
Balotelli’nin yapısına gelirsek de; yılbaşlarında benzin istasyonlarında Noel baba kılığında para dağıtan birisi. Genel olarak şunu söylemek gerekir ki Balotelli bu sorunlarından haz alıyor. Senin de söylediğin gibi Mancini’nin boğazını sıkıyor, arada sempatiklik yapıyor sorunları böyle kapatıyor, o yüzden de hiç kimse bir şey demiyor.
Bakalım Milan’da neler yapacak? Göreceğiz. Balotelli’nin spor psikoloğuna değil klinik psikoloğa ihtiyacı var.
Kendisiyle birebir tanışmıyorum sadece bir kere mailleştik.
CRISTIANO RONALDO MU? LIONEL MESSI Mİ?
Messi yetenek Ronaldo hırs. Çok çalışkan olduğu için Ronaldo.
CRISTIANO RONALDO’NUN PSİKOLOJİ İLE İLGİLİ BİREYSEL ÇALIŞMALARI VAR MI?
Kendi ekibi var Ronaldo’nun. Psikolojik destek alıyor, fizyoterapistleri var kendi ekibi içerisinde. Ronaldo antrenman dışında da sürekli çalışıyor. Ronaldo’nun evinde Ice Lap (-110) denilen bir sistem var ve bu sistem Türkiye’de sadece Acıbadem’de var.
-110 (Ice Lap) NEDİR BİRAZ ANLATIR MISINIZ?
Sporcular çok yoğun çalıştıkları için kaslar çok yoruluyor. Bu sisteme girince sporcular vücutta şok etkisi yaratıyor. En fazla 3 dakika kalınması gereken bir sistemdir ve çıktıktan sonra normal ısıya gelene kadar belli bir süre geçiyor, geçen o sürede de tüm vücut tamamen yeniliyor. Anti-aging sistemi var, ağrılar gideriliyor, kaslar rahatlıyor. Bu sistem sadece Acıbadem Sport’ta vardır.
İSİMSEL BAZDA DEĞİL AMA TÜRKİYE LİGLERİNDE KLİNİK PSİKOLOĞA İHTİYACI OLAN FUTBOLCULAR VAR MI?
Kesinlikle ve kesinlikle var !
TAKIMLARIMIZA DÖNERSEK. ÖRNEĞİN GALATASARAY’DA HAMZA HAMZAOĞLU İLE BURAK YILMAZ ARASINDA PSİKOLOJİK SAVAŞ YAŞANIYOR. BURADA BİR PSİKOLOG OLSAYDI, BU SÜREÇ SANIRIM BÖYLE YÜRÜMEZDİ NELER SÖYLERSİNİZ?
Öncelikle tespitinize kesinlikle katılıyorum. Burak Yılmaz ve Hamza hoca arasında psikolojik savaş var, eğer ki psikolog olsaydı bu süreç bu kadar sancılı olmazdı.
PTT 1. LİGİNDE ÇALIŞTIĞINIZ TAKIM YA DA TAKIMLAR VAR MI?
Adana Demirspor ile çalışıyorum. Altınordu’yu takip ediyorum müthiş bir kulüp başkanına ve herkese sizin aracılığınızla teşekkürlerimi iletiyorum. İnanılmaz ilgileniyorlar oyuncularıyla.
BU YAPIYI KULÜPLERİMİZ SİZCE BENİMSEYECEK Mİ?
Evet, ama yavaş yavaş. 5-6 yıl içerisinde bu süreci benimseyecekler.
FENERBAHÇE’Lİ ESRA KARAGÖZ CAMİASI İÇERİNDEKİ AKTİFLİĞİ NE DURUMDA? AZİZ YILDIMLA ARANIZ NASIL?
Çok seviyorum Aziz Yıldırım’ı. Kulübe çok iyi sahip çıkıyor. Aziz Yıldırım ile birebir samimiyetim yok ama babam gibidir çok benzetirim karakterlerini. Kulüp içerisinde ki aktifliğim ise iyi durumda.
HAKEMLERİMİZ İLE İLEGİLİ ÇALIŞMALARINIZ VAR MI?
Beni sağ olsunlar konuyla ilgili seminere davet etmişlerdi ancak yurt dışında olduğum için katılamamıştım.
HAKEMLERİMİZDE SİZCE NELER EKSİK?
Hakemlerimizin destek alması lazım, alanlar var ama almayanlarda var. Maalesef objektif değil birçoğu.
Özgüven problemleri var. Bunun yanında baskı altında olduklarını çok belli ediyorlar. Önyargıyla sahaya çıkıyorlar. Örneğin Melo ve Emre Belözoğlu’na, özellikle de Emre üzerinden fazlasıyla ön yargıya sahip bir şekilde maça çıkıyor hakemlerimiz. Melo bu işi planlı yapıyordu Emre ise içgüdüsel. Hakemlerimiz bunu okuyamıyorlar!
ŞAMPİYONLAR LİGİ FİNALİNİ YÖNETEN CÜNEYT ÇAKIR MAÇ ÖNCESİNDE BU TARZ BİR DESTEK ALDI MI?
Benden değil ama ekibinden bu konuyla ilgili destek aldı. Cüneyt Bey, bu konuya çok profesyonelce yaklaşır.
FUTBOLUN DIŞINA, ÇIKARSAK VOLEYBOL VE BASKETBOLDA DURUM NEDİR?
Onlar daha bilinçli. Birçok kulüpte var spor psikologları. Salon sporları olduğu için oyuncularda, ailelerde bu konularda çok bilinçli.
A MİLLİ BASKETBOL TAKIMIMIZ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARINIZ VAR MI?
Kendileriyle iletişim halindeyiz yakında olabilir.
ERGİN ATAMAN’IN KONUYLA İLGİLİ TASARRUFLARI NELER?
Ergin hoca konuya destek veriyor.
VOLEYBOL İLE İLGİLİ ÇALIŞMLARINIZ VAR MI?
Kendileriyle görüştük projelerimizi sunduk, kabul ederlerse çalışacağız.
BİREYSEL OLARAK ÇALIŞTIĞINIZ SPORCULAR VAR MI?
UFC kafes dövüşçüsü Alptekin Kılıç ile çalışıyorum. Daha çok var çalıştığım sporcular ama onlar isimlerinin söylenmesini istemiyorlar.
SİZE GELEN SPORCULARIN BİLİNÇALTLARINI OKUDUĞUNUZDA NELER GÖZLEMLİYORSUNUZ?
Öncelikle şunu söylemeyelim ki gelmeden önce kafalarında kuruyorlar ‘benim şu sorunum var diye’ ama geldikleri zaman bilinçaltlarından çok farklı şeyler çıkıyor. Mesela bir futbolcunun penaltı kaçırmasını karısıyla kavga etmesine bağlıyor o an anlamıyor. Konsantrasyon eksikliğim var diyor ama başka başka şeyler çıkıyor çünkü bilinçaltımız çok hassas ve her şeyi kaydediyor.
Oyuncu sakatlandığını zannediyor örneğin, kaleci kolum çıktı diyor hâlbuki öyle bir şey yok 11’de oynamamak için böyle bir şey yapıyor ama kaleye geçip golü yiyince antrenörlerinde suç buluyor ben size söyledim siz oynattınız diyor. Kendilerini böyle bastırıyorlar çok var böyle oyuncu.
MEDYADAKİ GERİ DÖNÜŞLER NASIL SİZE KARŞI? YAZILI VE GÖRSEL BASINDAN BAHSEDİYORUM.
Medyayı aktif olarak kullanıyorum. Spor camiasında inanılmaz çevrem var. Bir gün yayına katılmıştım bana ‘spor camiasında ilk sevilen, arkasından dedikodu yapılmayan kişi seni gördük ‘ dediler geri dönüşler o yüzden çok iyidir.
FARKINDALIK YARATTIĞINIZA İNANIYOR MUSUNUZ?
Kesinlikle inanıyorum. Bana o kadar mail geliyor ki Kaan, Televizyonda görenler, dışarıda görenler Esra hocam bizde sporcu psikoloğu olmak istiyoruz diyorlar ve bende çok fazla kişiye destek veriyorum. Geri çevirdiğim kimse olmadı. Stajlarında yardımcı oluyorum, yanıma alıyorum.
ALDIĞINIZ ÖDÜLLER, PLAKETLER ARASINDA SİZİ EN ÇOK GURURLANDIRAN ÖDÜL YA DA ÖDÜLLER NELER?
Adana’da, kendi memleketimde aldığım Meslek Başarı Örgütü..
SON OLARAK EKLEMEK İSTEDİKLERİNİZ NELER?
Spor psikoloğu olmak isteyen herkes bana ulaşabilir, meslektaşlarımın sayısının artmasını istiyorum. Ülkemizin de bu konuda gelişmesini istiyorum
Saygılarımla
Yazarın diğer yazıları için tıklayın
KAAN İLHAN
Mail : kaan.ilhan@abcspor.com
Twitter: @sinyorrkaan
