https://abcspor.com/wp-content/uploads/2020/11/ataturk.jpg

BİLARDO NEDİR, NİYE OYNANIR

Okunması Gerekenler

ABC Spor için yazdığım bu ilk yazıma bana bu fırsatı veren ABC Spor ailesine teşekkürlerimi sunarak başlamak istiyorum. Zamanla farklı spor dalları ile ilgili yazılarla da bir arada olacağız. Ama ne yazarsak yazalım, her zaman halının üstündekilere değil, halıyı kaldırıp, altındakilere, kimselerin bakmadığı yerlere bakmaya çalışacağız

Dünyanın en yaygın salon sporu olan bilardonun ne zaman icat edildiği ya da adını nereden aldığı gibi, basit bir Google araması ile ulaşılabilecek detaylara girmeden, bu yazıda “bilardo nedir, niye oynanır, nerede oynanır” gibi soruların cevaplarını arayacağız.

Bilardo için pek çok tanımlama olmasına rağmen olayın tamamını başarıyla kapsayan tek bir tanıma da hala rast gelebilmiş değilim.

Kendi tanımımızı kendimiz üretmek için zorlamaktansa gelin işi birkaç cümleye bölüp anlamaya çalışalım. Aşağıdaki videoyu izlemek de işin büyük bölümünü halledecektir:

Hangi tip bilardoyu seviyor ya da oynuyor olmanız fark etmeksizin, bilardoyu iyi oynayabilmek için gerekli 3 ana özellik var.

Bunlardan ilki teknik. Sonuçta bilardo bir beceri sporu ve belli başlı becerileri kavramak ve edinmek şart.

İkinci sırada ise psikoloji var. Tüm spor dallarında olduğu gibi bilardoda da yaptığınız bir hatanın bir sonraki hamlenizi ya da kararınızı etkilemesi kaçınılmaz. Diğer spor dallarından farklı olarak, bilardoda, yaptığınız bu hata sonucunda maçın sonuna kadar yerinizden hiç kalkmadan, sadece rakibinizi izleyerek maçı kaybedebilirsiniz de. Böyle bir durumda sağlam sinirlere ihtiyaç duyacağınız kesin.

Üçüncü sırada ise bence bilardoyu diğer sporların hepsinden ayıran o özellik var: Sezgi yeteneği!

Mesela, Pool (Amerikan) Bilardoda masa üzerindeki bir pozisyonun tam olarak aynısının tekrar karşınıza çıkma olasılığı 8 milyarda bir civarındadır. Yani her pozisyon aslında karşınıza ilk defa çıkan bir pozisyondur. İşte, pozisyonları ezberleme şansınızın olmayacağı bu durumu aşmak için teknik yeterliliğiniz ve sağlam psikolojinizin yanı sıra güçlü sezgilere de sahip olmanız gerekir.

Bilardonun dünyanın en popüler salon sporu olduğundan bahsetmiştik. Bu popülarite, bilardoyu geride kalan 500 senelik süre içinde pek çok farklı kategori, branş ve disipline evirdi.

Aşağıda yazacağım iki ana bilardo kategorisinin her birinin altında pek çok farklı branş, disiplin ve oyun var ve bunların da detaylarına devam eden yazılarda gireceğiz.

Cepsiz  Bilardolar (Carom Billiards)

Cepli Bilardolar (Pocket Billiards)

Gelin şimdi bilardonun bu iki ana kategorisini biraz daha yakından tanıyalım…

Unutmayalım ki, bilardo kategorilerinin her ikisi de bilardo sporu olmalarına rağmen hem oyunun amacı (objective of game), hem kullanılan ekipman ve teknikler anlamında, birbirlerinden tam olarak farklıdırlar.

Bunları ayrı kategoriler olarak adlandırmamın sebebi aralarındaki üç temel farktır.

Her iki kategoride de bir masa, toplar ve isteka kullanıyor olsa da oyunu kazanmak için yapılması gerekenler tamamen farklıdır(1). Dahası, bir kategorinin masası ve toplarını kullanarak diğerini oynamak mümkün değildir (2) ve bir kategorinin dünya şampiyonunun diğer kategoride aynı başarıyı yakalama ihtimali yok denecek kadar azdır. (3)

Bu duruma en yakın örneği sanırım kayak sporundan verebiliriz. Her ikisi de kar üstünde ve kayak kullanarak yapılsa da bir kayak yarışında hedef diğer yarışmacılardan daha hızlı kaymak iken, kayakla atlama sporunda hedef diğer yarışmacılardan daha uzağa atlamaktır. Bir kategoride kullanılan ekipmanla diğerini yapamazsınız ve birinin dünya şampiyonu diğerinde ancak amatör bir sporcu kabul edilebilir.

Cepsiz bilardoların genelinde temel hedef, isteka topuyla (cue ball – istekamızla vurduğumuz top) hedef topunu gördükten (temas ettikten) sonra isteka topunun masadaki diğer topa da temas etmesini sağlamaktır. Bunu başarırsanız bir sayı alırsınız. Maçı hedef sayıya en erken ulaşan oyuncu kazanır.

Cepli bilardolarda ise temel amaç, isteka topunuzla temas ettiğiniz hedef topunun masada bulunan 6 cepten (deliklerden) birine düşürülmesidir. Belli kurallar dahilinde cebe düşürülen  toplar oyun dışı kalır ve masadaki topları en erken bitiren oyuncu bir seti (frame, rack), hedeflenen sayıda set sayısına en erken ulaşan oyuncu da maçı kazanır.

Bunun yanı sıra, iki kategori arasındaki temel farklılıklardan bir diğeri ise cepsiz bilardolarda her oyuncunun kendine ait bir isteka topu varken, cepli bilardolarda oyuncular aynı isteka topunu paylaşırlar.

Bu iki farktan başka son bir ayrımın da altını çizip kategorilerin popüler branşlarını kısaca tanımaya başlayabiliriz.

Cepsiz bilardolarda hedef topunu ya da hiçbir topu görememe, yanlış topu görme, topların bir ya da daha fazlasını masadan dışarı düşürme gibi hallerde herhangi bir ceza uygulanmazken cepli bilardolarda bu durumlar faul olarak nitelenir ve oldukça ağır sonuçları vardır. Öyle ki, cepli bilardolarda kritik bir anda yapılan bir faul çok büyük olasılıkla oynadığınız seti kaybetmenize sebep olur. Hayır, faulün cezası set kaybı değildir, ancak uygulanan ceza rakibinize büyük bir avantaj sunar ve seti büyük olasılıkla rakibiniz kazanır.

Benzer ekipmanları kullanan, neredeyse iki farklı spordan bahsettiğimizi fark etmeye başladığınızı zannediyorum.

Dolayısıyla bir de hatırlatma yapalım: Bilardo kategorileri arasında karşılaştırma yapmak da aslında anlamsızdır: “3 Bant Snooker’dan daha zordur” diyen birine sadece gülüp geçmemiz yeterliyken, “3 Bant karambolden daha zordur” demek mümkündür ve hiç de mantıksız değildir.

Bu yazımızda iki ana bilardo kategorisi arasındaki temel farkları biraz aralamaya çalıştık. Sonraki yazımızda ise daha tanıdık konulara, bu kategorilerin alt branş ve disiplinlerine, bakacağız.

Yazıyı bitirmeden önce bilardo nerede oynanır sorusuna da kısa bir cevap verelim:

Bilardo, ağırlıklı olarak, bilardo salonlarında oynanır. Bazı kesimlerce “kahve sporu” olarak hatırlansa da günümüzde bilardo masası bulunduran kahvehane sayısı yok denecek kadar azalmıştır.

Son 25 senedir, ülkemizde bilardoda yaşanan değişim ve federasyonun kurulması ile bilardo, özel bilardo salonlarında oynanan bir salon sporuna evrilmiştir.

Yurtdışında, bilardo salonları kadar yaygın olarak, bar ve pub’larda da oynanan bilardo, aynı zamanda on binlerce insanın evinde de oynadığı bir spordur.

İçinde strateji, risk yönetimi, kriz, fırsat gibi iş hayatında yoğun olarak karşılaştığımız pek çok senaryoyu  barındıran bilardo, ufak bir hayat simülasyonudur ve bu yüzden milyonlarca insan tarafından oynanır ve izlenir, Ronnie O’Sullivan ve Semih Saygıner gibi, kitlelerin tanıdığı, süper starlar çıkarır.

mail: tayfun.gerdan@abcspor.com

twitter: @tgerdan

Son Haberler

FUTBOLUN BİTTİĞİ GÜN

Olmaz olsun böyle lig. Olmaz olsun böyle galibiyet. Yeter artık Fenerbahçe'nin bu ülkede maruz kaldığı muamele. Lanet olsun Fenerbahçe'yi senelerdir ırkçılık derecesinde...

Benzer Konular